Klas- en schoolraad
Het klasleven in een freinetschool laat zich niet regelen door een schoolbel of door opgelegde regels, waarvan de leerlingen vaak de zin niet inzien. De leerlingen worden coöperatief betrokken bij de organisatie van de klas en de totstandkoming van leefregels en afspraken. In een freinetschool weerklinkt ook de stem van de leerlingen luid en duidelijk.
Overleg over de organisatie van het werk gebeurt wekelijks met de totale klasgroep in de klasraad. In de loop van de week worden de goede en slechte dingen, de voorstellen en bedenkingen op flappen of op een bord genoteerd. Tijdens de klasraad gaat de groep daar verder op in: leerlingen worden gefeliciteerd of bekritiseerd en krijgen de kans daarop te repliceren; de klas zoekt samen naar oplossingen voor conflicten en problemen, stemt over een regel, werkt voorstellen verder uit. Ook de taken, rollen en verantwoordelijkheden die leerlingen opnemen in de klasorganisatie (gespreksleider, verslaggever, plantenverzorger, post- of mailbode, bewaker van de tijd, penningmeester) worden tijdens de klasraad verdeeld en geëvalueerd. De klasraad legt de basis voor de evolutie van een groep naar een coöperatieve klas.
In heel wat freinetscholen is er ook een schoolraad, waar afgevaardigden van elke klas op dezelfde manier als in de klasraad de klasoverstijgende aspecten van het schoolleven bespreken: afspraken op de speelplaats en in de refter, voorstellen voor ateliers, uitwisselingen, gezamenlijke tentoonstellingen of feestjes, een weekafsluiting voor de hele school, enz. Maar het is vaak moeilijker om alle leerlingen verantwoordelijkheid te laten nemen voor de schoolwerking: de betrokkenheid is kleiner; het overleg is minder rechtstreeks. De democratie werkt niet meer direct maar via vertegenwoordiging (zoals in de maatschappij). Afspraken binnen de schoolraad moeten meer opgevolgd worden door het leerkrachtenteam en door de verschillende klasgroepen, door terugkoppeling naar de klasraden.
volgende techniek: onderzoek
(Dit is een fragment uit ‘Inleiding tot de freinetpedagogie en -didactiek’, geschreven door Keerpuntmedewerkers Geert Van Hout en Luc Heyerick.)